Hoe een mondstuk te kiezen

(voor koperblazers)

Hét gepaste mondstuk, dat is waar iedere trompettist of koperblazer van droomt, het maakt ons ook een beetje gek: we willen ons altijd verbeteren. We willen ook een mondstuk vinden waarmee we makkelijk in de hoogte raken, dat gemakkelijk aanspreekt en waarmee we een gouden toon kunnen produceren. Het is moeilijk om zó'n gepast mondstuk te vinden en mocht het niet zeker meer zijn: studeren, je lipspieren trainen en ademsteun produceren zijn nog altijd noodzakelijk. Één ding staat echter vast: iedereen heeft eigenlijk een ander mondstuk nodig, één dat aangepast is aan de anatomie van de lip, het is dan ook zo dat je zeker geen mondstuk moet kiezen omdat een ander persoon dat bepaalde mondstuk bespeelt.

Een mondstuk kiezen moet je bewust doen, je moet het mondstuk ook aanpassen aan de stijl waarin je speelt. Daarom is het wijselijk om soms uit de ervaring van anderen te leren en beroep te doen op een 'mondstukaanmeter'. Toch zal ik proberen je een beetje wijs te maken in de wereld van de trompetmondstukken (maar meestal geldt het voor alle koperinstrumenten). Gebruik deze informatie echter als handleiding bij het testen en niet als vervanging van het testen!

Wat elke koperblazer zou moeten weten:

Een mondstuk bestaat (hoofdzakelijk) uit de rim, de cup, de throat en de backbore. In het Nederlands? De rim is de boord, rand; de cup is de beker, kelk of kom; de throat is de keel van het mondstuk en de backbore is de achterboring. Laten we toch de Engelse terminologie behouden ...

Als je een mondstuk kiest met een bepaalde configuratie (een brede rim, een diepe cup en een kleine throat) moet je er echt van bewust zijn wat de effecten van die eigenschappen zijn. Alles moet echter in balans zijn, veel hangt ook af welke boring bijvoorbeeld je trompet heeft. Is het een Medium (M): 11,55mm; MediumLarge (ML): 11,66mm; een Large (L): 11,77mm of een ExtraLarge (XL): 12,07mm boring?

Rim:

Rim contour:

Aangezien dit het deel van het mondstuk is dat in direct contact komt met de lippen van de speler, is dit een kritieke parameter voor speelcomfort. De rimcontour heeft ook een groot effect op de duidelijkheid van de attack. Een groot aantal spelers geeft de voorkeur aan een relatief platte contour met de piek dichter bij de binnenrand. Dit type contour wordt over het algemeen als het meest stabiel beschouwd, en biedt een optimaal contact met de rimbite (hieronder beschreven).

Rim dikte:

Hoewel een dikke rand zorgt voor een groter lipcontactoppervlak voor eenvoudige hoge tonen en langer uithoudingsvermogen, is de lipbeweging beperkt, waardoor je tonale flexibiliteit verliest. Een te dunne rand biedt voldoende controle over een breed bereik, maar kan snel vermoeidheid veroorzaken. Beginnende spelers zijn waarschijnlijk beter af met het kiezen van een rand van gemiddelde dikte, maar de beste aanpak is om verschillende soorten te spelen en degene te kiezen die het meest natuurlijk aanvoelt en het gemakkelijkst speelt.

Rim bite:

De rim bite heeft een grote invloed op de duidelijkheid van de attack en de toonhoogte controle. Mondstukken met een scherpe bite maken het over het algemeen gemakkelijker om een nauwkeurige, stabiele toonhoogte en een rijke toon te produceren. Als de bite echter te scherp is, is de lipcontrole beperkt en wordt het moeilijk om overgangen van noot-naar-noot te maken. Een scherpe bite kan ook pijnlijk zijn voor de lippen en het uithoudingsvermogen verminderen. Aan de andere kant kan een ronde, zeer zachte bite comfortabel zijn om te spelen, maar zal een wazige attack en een slecht gedefinieerde toon produceren.

Cup:

Over het algemeen maakt een kleine cupdiameter het gemakkelijker om hoge tonen te spelen en het uithoudingsvermogen te vergroten, maar het volume is beperkt. Een grotere cupdiameter biedt daarentegen veel volume en eenvoudige lage tonen, maar het uithoudingsvermogen kan worden opgeofferd. De ideale cupdiameter is afhankelijk van de fysieke kenmerken, spelstijl en muzikale vereisten van elke speler.

Throat:

De throat is het smalste deel van de boring van het mondstuk en daarom het punt met de hoogste geluidsdruk. De diameter en lengte van dit deel van het mondstuk hebben een grote invloed op de speelweerstand.

Een smalle, lange throat produceert een hoge weerstand die bijdraagt aan een snelle respons, briljante toon en verbeterde speelbaarheid in het hoge register.

Een brede, korte throat is meer speelbaar in het lage register en kan meer volume produceren - maar vereist veel lucht van de speler en kan tot vermoeidheid leiden.

Backbore:

De backbore is meestal standaard verbonden aan een bepaalde configuratie van rim-cup-throat. Een backbore definiëren is dus niet noodzakelijk maar deze is wel van invloed op het timbre en de weerstand. Net als de meeste andere diameterspecifieke parameters, resulteert een smalle backboring in verhoogde weerstand, helderder toon en gemakkelijker spelen in het hoge register. Een grotere backboring vermindert de weerstand voor een donkerder toon en gemakkelijker spelen in het lagere register.

Catalogi:

Het kan ook heel goed zijn om de mondstukkencatalogi van verscheidene gerenommeerde mondstukkenbouwers te raadplegen. Meestal worden in zo'n catalogus naast de pure technische kenmerken ook de speel- en klankkenmerken gegeven.

Hieronder zijn een paar online catalogi. Om pdf-documenten te lezen heb je een pdf-reader nodig (bvb. Adobe).

Bach mondstukken

Denis Wick mondstukken

Schilke mondstukken

Stomvi mondstukken

Yamaha mondstukken